KNPV-prijs 2005 voor Frank Wijnands

Tijdens de Gewasbeschermingsmanifestatie van 27 april 2005 is de KNPV-prijs uitgereikt aan ir. F.G. Wijnands. Een vijfhoofdige jury heeft op basis van nominaties een unanieme voordracht aan het KNPV-bestuur gedaan. Het KNPV-bestuur nam de voordracht over. De volledige tekst van het juryrapport volgt hieronder.

Het juryrapport luidt als volgt:

Frank Wijnands is sinds 1985 actief in het bedrijfssystemenonderzoek. Hij is begonnen op het OBS (Ontwikkeling Bedrijfssystemen) in Nagele in 1985. Daar werden al lange tijd 3 bedrijfssystemen vergeleken: biologisch, gangbaar en geïntegreerd. Eind jaren tachtig is het bedrijfssystemenonderzoek verbreed naar andere grondsoorten / regio's en later ook naar andere sectoren, Frank heeft hierin een belangrijke voortrekkersrol gehad. Daarna is Frank projectleider innovatiebedrijven geïntegreerde akkerbouw geworden waarbij 40 praktijkbedrijven betrokken waren. Dat project kreeg de Teijlers milieuprijs in 1994 vanwege de enorme mogelijkheden die ontwikkeld werd op deze voorhoedebedrijven om de milieubelasting te minimaliseren bij gelijktijdig goede opbrengsten. Dat was een grote erkenning voor de inspanning van de boeren en het projectteam. Vanaf 1998 is hij projectleider van een nationaal programma met biologische pilotbedrijven (BIOM). Sinds 2000 is hij trekker van het telen met toekomst project dat nu over alle sectoren heen wordt uitgelegd. In dat programma wordt op een succesvolle manier met ondernemers en stakeholders vorm gegeven aan de transitie naar een meer duurzame landbouw in zgn. praktijknetwerken. Een belangrijk hulpmiddel voor het ontwerpen en praktijkklaar maken van bedrijfssystemen die voldoen aan de telkens veranderende doelen van overheid en samenleving. Een belangrijk onderdeel daarbij is de gewasbescherming. Door te werken aan systeeminnovaties in het onderzoek en met deze praktijknetwerken moet het mogelijk worden om aan het convenant en de kaderrichtlijn water te voldoen. Frank heeft door al dit werk een grote bijdrage geleverd aan het ontwikkelen van systemen op het gebied van de gewasbescherming door de praktijk zelf op basis van innovaties uit het onderzoek. Daarmee is het mogelijk onderzoeksresultaten die op de plank liggen te benutten. Maar ook is het zo mogelijk het meer fundamentele en strategische onderzoek te sturen, zodat de juiste technische innovaties worden gerealiseerd. Zo heeft Frank grote invloed gehad op het ontwerpen van de nieuwe systeeminnovatieprojecten in de open teelten die recent zijn gestart en gericht zijn op het vinden van oplossingen op de langere termijn voor een aantal hardnekkige milieuproblemen. In het project 'De smaak van morgen' staat de gewasbeschermingsproblematiek centraal, maar neemt ook de beleving door de consument een belangrijke plaats in.

Waarom nu de KNPV prijs naar Frank Wijnands. Frank Wijnands is geen gewasbeschermer zoals wij die kennen. Niet een entomoloog, fytopatholoog, viroloog, nematoloog of onkruidkundige. Maar hij is wel iemand die samenhang weet te brengen in gewasbescherming en teeltsysteem. Hij onderscheidt zich van veel anderen op verschillende punten. Om te beginnen heeft hij verbinding weten te leggen tussen fundamenteel onderzoek (systeeminnovatie, ontwikkeling van concepten), praktijkonderzoek, de praktijk van boeren en tuinders, en het beleid. Frank werkt vanuit een duidelijke en overtuigende visie en weet anderen te inspireren om mee te gaan in de ontwikkeling van een geïntegreerde of biologische teelt. Zo zijn er nu telen met toekomst praktijknetwerken voor de akkerbouw, vollegrondsgroente, bollen, bomen, fruit, glastuinbouw en paddestoelen. Hij is nog steeds de inspirator van de mensen die de verschillende projecten leiden. Heel bijzonder dat hij zowel in de biologische wereld als in de geïntegreerde wereld zo sterk wordt gewaardeerd. Hij heeft een voorhoedegroep van boeren actief weten te betrekken en tegelijkertijd de resultaten van zijn onderzoek en zijn ideeën een plek weten te geven in het beleid. Frank liep hierbij voorop: hij ontwikkelde het concept voordat het bij een bredere groep in trek was, maar hij trekt het ook nog steeds door zodat het niet alleen een innovatieidee is, maar een innovatie in de praktijk. Ook internationaal heeft hij duidelijk aan de weg getimmerd door onder meer organisatie van workshops en congressen, deelname in netwerken en internationale samenwerkingsprojecten, en als voorzitter van een Europese IOBC-werkgroep over geïntegreerde en biologische bedrijfssystemen. Hij is nu leider van het cluster biologische landbouw. Een groep onderzoeksprogramma's waarin vragen uit de biologische systemen worden aangepakt. Hij weet op een zeer goede wijze de samenwerking te realiseren tussen boeren/ondernemrs, beleidsmensen, maatschappelijke organisaties en onderzoekers. Een enthousiasmerend innovator die nog een mooi deel van zijn carriere voor zich heeft. Ook daar verwacht de jury veel van. Het is dus tevens een aanmoedigingsprijs. Wij wensen je veel succes in de toekomst en hopen dat jouw werk zal leiden tot beter, en meer gericht onderzoek in de gewasbescherming en vooral met meer impact.

De jury,
Mw. Mr. M.L.C. van Assen
Dhr. Dr. B.J.C. Cornelissen
Dhr. Dr. M.J. Kropff
Mw. Dr. L. van Vloten-Doting
Dhr. Dr. J.C. Zadoks (voorzitter)